Büyük İskender, adı Doğu efsanelerinde yaşayan, o zaman ki dünyanın yarısını fethetmiş , Pers İmparatorluğu’nun güçlü ordularını yenmiş, M.Ö. 336-323 yıllarında yaşamış, Makedonya Kralı ve tarihteki en büyük komutanlardan biridir.
Makedonya’da Pella’da doğdu. Babil’de öldü. Makedonya Kralı II. Filip’in oğludur. İyi bir öğrenim gören İskender (Alexander) , Aristotales’ten felsefe, siyaset ve sanat dersleri aldı. İlk kez 16 yaşındayken, babsı II.Filip’in Bizantion (İstanbul) seferi sırasında, kral naipliği yaparak yönetime katıldı ve Trak kabilelerine karşı, başarılı savaşlar yaptı.
Amacı , Peloponnes Savaşı’ndan bu yana birlik sağlayamayan Yunan kentlerini Makedonya’nın egemenliği altında birleştirmek ve Pers istilasına karşı bir öç seferi düzenlemek olan II.Filip, Yunan kentleri arasında dini uyuşmazlığa yol açınca, Atina ve Tebai kentleri II.Filip’e savaş açtılar.Haironeia’da yapılan savaşta, o sırada 18 yaşında olan İskender büyük yararlıklar gösterdi. Savaşın kazanılmasından sonra II.Filip’in Korint’te topladığı kongrede Helen Birliği kuruldu.
II.Filip’in Aigai’de öldürülmesi üzerine, ordu tarafından kral ilan edilen İskender’in gençliğinden yararlanmak isteyen Demosthenes önderliğindeki Atinalılar, Helen Birliği’ni bozmak ve bağımsızlıklarına kavuşmak amacıyla harekete geçtiler. Zaman kaybetmeksizin Yünanistan’a giren İskender, Tesaya Birliği’nin başkanı seçildikten sonra Korint’te topladığı Helen Birliği Sinhedrionu’nda, bu birliğin başkanı ve Perslere karşı yapılacak seferin başkomutanı seçildi. Böylece Yünanistan’da II.Filip döneminde başlayan Makedonya egemenliği , İskender tarafından da sürdürülmüş oluyordu.
İskender, Pers seferi öncesinde Balkanlar’daki egemenliğini güçlendirmek için Trak kabilelerine karşı yeni bir sefer düzenlendi. İskender’in öldüğü söylentisinin yayılması üzerine, Tebailliler ve Atinalılar Pers Kralı III.Darius’un parasal desteğiyle yeniden ayaklandılar. İskender , Yünanistan’a girdikten sonra, şair Pindaros’un evi dışındaki tüm Tebai kentini yakıp yıkınca Atina kenti de teslim oldu.
Yünanistan’da egemenliğini kuran İskender, Asya seferi için hazırlıklara başladı. Hazineleri yoksullaşmış ve borca girmiş Makedonyalılar, Pers İmparatorluğu’nun zengin hazinesini ele geçirmek istediklerinden Korint Birliği adında toplanan orduda çoğunluğu oluşturdular. M.Ö. 334’te Helespont’u (Çanakkale Bağazı) geçerek Anadolu’ya ayak bastı.
Persler’e karşı savaşı kazandı. Donanma üslerini ele geçirdi. Andalu içlerine girerek Gordion’da konakladı. Ankira (Ankara) üzerinden güneye inerek Toroslar’ı aştı. İssos (İskenderun) dolaylarına geldi. Orada III.Darius’un ordusunu büyük bir yenilgiye uğrattı. Ailesini de savaş alanında bırakıp kaçan III.Dorius’un yaptığı barış önerisini reddederek Suriye üzerine yürüdü. Fenike kıyılarını ele geçirdi. Tiros kentini alarak M.Ö. 332’de Mısır kapılarına dayandı.
Perslerin egemenliği altında bulunan Mısır, İskender’e teslim oldu. Nil deltasında kurduğu İskenderiye kenti, Yünan kültürünü doğuda yayılmasında önemli bir rol oynadı.
Fırat ve Dicle ırmaklarını geçerek Mezopotamya’ya girdi. Pers ordusuyla karşılaştı ve yendi. Burada “Asya Kralı” ilan edildi. Helen Birliği amacına ulaştığından, ordusundaki Yunanlılar’ı terhis etti. Darius’un öldürülmesi üzerine “Pers Kralı” oldu.
İskender, M.Ö. 327’de Hindistan seferine başladı. Burada tropikal iklimden etkilenen askerlerinin daha fazla ilerlemek istememeleri üzerine güneye indi ve Babil’e döndü.
Arabistan’a ve Kuzey Afrika’ya düzenleyeceği seferler için hazırlık yaptığı sırada sıtmaya yakalanarak öldü. İskenderiye kentinde gömüldü.
İskender, en çok mali alanda yenilikler yapmıştır. Ticaretin canlanmasını sağlamıştır.
İskender’in fethettiği ülkelerde, kurduğu kentlerde hem ordular için askeri üs, hem de Yünan kültürünün yayılması için merkez olmuştur. Yanında götürdüğü bilim adamlarına bilimsel araştırmalar yaptırmıştır. İskenderiye’de büyük bir kütüphane kurmuştur.
13 yıl gibi çok kısa bir sürede Makedonya’daki bölgesel bir krallığı, Mısır ve Hindistan’ı içeren büyük bir imparatorluğa dönüştürmüş, o zamana değin yalnızca Akdeniz bölgesinde etkili olan Yunan kültürünü Hindistan’nın içlerine dek yaymayı başarmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder